De geografische kaart verbeeldt evenzeer als het versluiert: het brengt gebieden en onderwerpen in beeld, maar vertekent tegelijkertijd, en laat delen achterwege. Doet bijvoorbeeld de hoekgetrouwheid van een Mercatorprojectie, en het nut ervan voor navigatie, ons geloven dat dit de juiste en exacte representatie van de aarde is? Of laat tevens de alomtegenwoordigheid van dit beeld ons geloven in deze verhoudingen? En wat zijn daarvan de implicaties?
Cartografische representaties hebben niet alleen een functionele achtergrond, maar bezitten veel meer dimensies. Tijdens deze avond zullen enkele hiervan in Perdu verder worden uitgewerkt, en het belang en de betekenis ervan besproken. Antiquaar Lowie Brink zal daartoe enkele van zijn klassieke schoolwandkaarten voor ons ontrollen. Hij neemt ons mee naar de geopolitieke strijd rond de Nederlandse koloniën in de jaren 1940-’60, en de wijze waarop die gestreden werd op het oppervlak van de kaart. Kunstenaar Julio Pastor voert ons voort, naar zowel zijn woonplaats Groningen als naar zijn geboortestad Mexico City. Op diverse manieren zoekt de kunstenaar in zijn werk naar de verbinding tussen zichzelf en de geografische ruimte. Tijdens de avond zal hij onder andere op dit aspect van subjectiviteit in de cartografische objectiviteit reageren. Dichter en filosoof Peter van Lier reflecteert in een bijzondere voorvertoning, speciaal voor Perdu, op nieuw, beeldend werk van Machteld van Buren. De kaart van Europese landen is daarbij uitgangspunt voor een haast archetypische karakterschets van het land. Ook zal Van Lier poëzie ten gehore brengen die geschreven is als reactie op dit beeldend werk. Op eigen wijze komt zo de verinnerlijking van de kaart aan bod.
De spanningen die in deze bijdrages naar voren komen, zijn al veel langer onderwerp van gesprek. Linguïst Alfred Korzybski stelde bijvoorbeeld in 1931 dat de kaart niet hetzelfde is als het gebied. Ofwel: ‘[d]e enige kaart die alles van het territorium getrouw weergeeft, is het territorium zelf’ (Vervloesem, 2008). Michel Houellebecq interpreteerde dit thema recentelijk in zijn roman La carte et le territoire (2010), waarin de kaart, en afbeeldingen daarvan, interessanter werden dan het gebied. De beperkingen, of wellicht juist daardoor de oneindige mogelijkheden van kaartrepresentaties, worden ook besproken door Jorge Luis Borges in zijn werk “Over de ijzeren gestrengheid van de wetenschap” (1970). Hij beschrijft treffend de onbruikbaarheid van een kaart die de werkelijkheid volkomen, en naar wetenschappelijke maatstaven ideaal, representeert.
Op deze avond zullen verschillende disciplines samen een thick description voortbrengen van de cartografische verbeelding. Hierin komen de politieke en ideologische posities aan bod, evenals subjectiviteit die onlosmakelijk verbonden is met ruimtelijke oriëntatie.
NB: Per abuis is in de Post Perdu van december ten onrechte Brigitta van Weeren als spreker voor deze avond vermeld. De juiste programmering staat op de website. Excuses voor het ongemak.
Aanvang 20:30 uur, zaal open 20:00 uur.
Entree: 10 euro / 5 euro voor studenten, vrienden en stadspashouders
Reserveren kan hier
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten