7 juni 2013: De bezette stad IV: Utopie tot dystopie: dromen verbeeld

Met: Han van der Vegt, Arjaan van Nimwegen, Mark Minkjan e.a.

Vierde avond in de reeks Bezette Stad, een serie interdisciplinaire programma’s waarin we onderzoek doen naar de bezetting van de stad en de rol die kunst, literatuur en in het bijzonder de poëzie hierin spelen.

Tijdens ‘De bezette stad IV’ gaan we in op de betekenis van utopieën en dystopieën in architectuur en literatuur. In de toekomstdromen van de utopie worden nieuwe, ideale steden én mensen geschapen, maar de scheidslijn tussen utopie en dystopie blijkt dun. Hoe kan een utopie omslaan in dystopische taferelen? En als de modernistische utopie achterhaald is geraakt, hoe ziet de utopie er anno 2013 dan nog uit?

Dat stadsplanning niet neutraal is maar uitdrukking geeft aan een bepaald mensbeeld komt duidelijk naar voren in Arjaan van Nimwegens Westerlingen. De roman schetst een utopische samenleving waarin rationaliteit verheven is tot ideologie. Deze rationaliteit wist het verleden uit en maakt dat elke dag ‘nieuw’ is, maar mens noch stad blijken zich volledig te laten beheersen. In zijn lezing zal Van Nimwegen ingaan op o.a. de ontmaskerende functie van literatuur die kritiek levert op het uniforme karakter van utopieën.

Mark Minkjan laat zien hoe utopische dromen de reële stadsplanning in de loop der tijd beïnvloed hebben en vraagt zich af hoe belangrijk of juist gevaarlijk de utopie vandaag de dag nog is. Minkjan is als onderzoeker betrokken bij het platform Failed Architecture en werkt mee aan diverse projecten, zoals Farming the City en WeOwnTheCity. Op Twitter verzamelt hij nieuws over steden via @Markminkjan.

Tot slot sturen we, zoals elke editie, een dichter de stad in. Han van der Vegt, dichter en vertaler gaat op zoek naar utopische en dystopische omgevingen in Amsterdam.

Entree: 10 euro / 5 euro voor vrienden, studenten, stadspashouders
Aanvang 20:30 uur; deur open 20:00 uur
Reserveren kan hier

31 mei 2013: Perdu Leest Langzaam II: Liefde en aarde van Tom van de Voorde

Met: Tom van de Voorde, Johan Sonnenschein, Jannah Loontjens en Jeroen Dera.

In het middelpunt staat één recent verschenen bundel. Een dichter draagt voor. Drie sprekers verhouden zich tot het werk en doen elk in tien minuten hun leeservaring uit de doeken. Daarna gaan de critici en publiek met elkaar in gesprek.

Eén bundel, een dichter, drie referenten en een publiek. Dit vormen de basisingrediënten van Perdu leest langzaam. Voor elke aflevering geldt dat het publiek ruim de gelegenheid krijgt tot het stellen van vragen.

Tijdens de eerste aflevering bespraken we de bundel van alle angst ontdaan van Hans Groenewegen. Voor de tweede aflevering selecteert Perdu de gloednieuwe bundel Liefde en aarde van Tom van de Voorde. Deze bundel verschijnt in mei 2013 bij het Poëziecentrum in Gent:

'In de nieuwe bundel van Tom van de Voorde zitten liefde en aarde samen in een traangasfabriek. Kleuren bidden om geluk, bloemen buigen toegeeflijk en de zon schijnt op een veld vol tegels. Maar er zijn ook verdoezelde burgers, boze relaties, martelmuziek en de moord op Maurice Lippens. Van de Voorde schildert met een breed historisch en geografisch palet een kleurrijk weefsel van concrete beelden en gebeurtenissen. Liefde en aarde is een oosters geïnspireerde bundel over het onontkoombare van onze handeling.'

Perdu moedigt iedereen aan de bundel van te voren te lezen. Wie de bundel in zijn / haar bezit heeft, ontvangt maar liefs 50% korting op het toegangskaartje.

Over de dichter:
Tom van de Voorde publiceerde in 2008 zijn debuut Vliesgevels filter (dat uitgebreid besproken werd tijdens een aflevering van De receptie in Perdu). Voor deze dichtbundel werd hij genomineerd voor de C Buddingh'-prijs. Hij vertaalde werk van de Amerikaanse dichters Wallace Stevens en Michael Palmer, schreef stukken voor diverse literaire tijdschriften en werkt momenteel als programmator literatuur bij het Paleis voor de Schone Kunsten Bozar te Brussel.

Over de sprekers:
Johan Sonnenschein promoveerde op het proefschrift Kentering wending knik. Dynamiek in modern dichterschap (Herman Gorter, M. Nijhoff, Willem Jan Otten). Hij schrijft geregeld over poëzie en is redacteur van het tijdschrift nY.

Jannah Loontjens is dichter, romanschrijver en filosoof. In 2002 publiceerde ze de dichtbundel Varianten van nu en in 2007 debuteerde ze als romanschrijfster met de titel Veel geluk. In 2013 publiceerde zij de essaybundel Mijn leven is mooier dan literatuur: Een kleine filosofie van het schrijverschap. In 2012 promoveerde ze bij de leerstoelgroep Algemene Literatuurwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam.

Jeroen Dera bereidt aan de Radboud Universiteit een proefschrift voor over literaire kritiek in niet-papieren media (radio, televisie, internet). Hij schrijft geregeld over poëzie voor uiteenlopende tijdschriften.


Entree: 10 euro / 5 euro voor vrienden, studenten, stadspashouders
Aanvang 20:30 uur; deur open: 20:00 uur.
Reserveren kan hier

24 mei 2013: Herschrijven: klassieken herschreven

Met: Piet Gerbrandy, Bo Tarenskeen en Johan Herrenberg

‘Volgens Hegel heb ik ongelijk’, zegt Antigone halverwege Anne Carsons versie van de klassieke tragedie van Sofokles. Terwijl de Canadese classica en dichter het plot van het stuk getrouw volgt, laat zij Antigone in discussie gaan met schrijvers en filosofen die haar daden hebben geïnterpreteerd.

De Bijbel, De Lof der Zotheid, Antigone, Flauberts Bouvard en Pécuchet en vele andere klassieke teksten zijn herschreven. Zijn de herschrijvers hemelbestormers die het beter willen doen dan hun voorgangers, zijn ze op zoek naar verborgen betekenissen in het werk of willen ze de tekst aanpassen aan nieuwe sociale of kunstzinnige omstandigheden?

Perdu schenkt op deze avond aandacht aan de traditie van het herschrijven. In de klassieke oudheid was het voor een auteur normaal om bestaande verhalen te gebruiken voor eigen werk. Met de romantiek raakte deze praktijk op de achtergrond. De schrijver werd steeds meer beschouwd als een genie die vanuit het niets een onaantastbaar en uniek kunstwerk schiep.

Sprekers zullen onder andere zijn de dichter, criticus en classicus Piet Gerbrandy. Hij zal aan de hand van het werk van Anne Carson ingaan op de betekenis van het herschrijven en de verschillen tussen hedendaagse herschrijvingen en die in de klassieke oudheid.

Filosoof en theatermaker Bo Tarenskeen zal een gedeelte opvoeren van één van zijn versies van Bouvard en Pécuchet en vertellen over hoe en waarom hij er al meer dan tien jaar mee bezig is om de roman over twee kopiisten om te schrijven naar het nu.

J.Z. Herrenberg is schrijver, met publicaties in yang, De Brakke Hond, DW B en nY. Hij zal vertellen over zijn herschrijving van The Dead van James Joyce die in nY werd gepubliceerd.


Entree: 10 euro / 5 euro voor vrienden, studenten, stadspashouders
Aanvang 20:30 uur; deur open 20:00 uur
Reserveren kan hier

17 mei 2013: Konkrete poëzie / Visuele poëzie / Mail-art

Met: Luc Fierens, Rozalie Hirs, Bas Fontein, e.a.

Op 17 mei organiseert Perdu een avond ver konkrete en visuele poëzie. Konkrete poëzie is poëzie waarin de typografische rangschikking van de woorden een betekenisdragend element van het werk uitmaakt.
Visuele poëzie van Luc Fierens.

Visuele poëzie is een verzamelterm voor verschillende kunstvormen op het snijvlak van de literatuur en de beeldende kunst, waarbij tekstuele en niet-tekstuele elementen visueel gerangschikt worden om betekenis over te dragen. Een veelgebruikte techniek is de abrupte juxtapositie van beelden (collage-techniek), waardoor aanvankelijk ongerelateerde betekenaren in verband met elkaar komen te staan.

Rozalie Hirs is componist en dichter. In 1992 debuteerde zij als dichter in het literaire tijdschrift De Revisor. In 1998 verscheen haar eerste dichtbundel Locus, gevolgd door Logos (2002), Speling (2005), Geluksbrenger (2008) en Gestamelde werken (2012). Haar poëzie is in vele talen vertaald. Zij werkt vaak samen met beeldend kunstenaars. Bezoek de website van Rozalie Hirs voor een overzicht van o.a. haar konkrete en visuele poëzie.

Fragment uit In LA van Rozalie Hirs.

Bas Fontein is fotograaf, uitgever en docent. In zijn publicaties experimenteert hij met de conventies van het gedrukte boek en met de manieren waarop fotografie, typografie en tekst interacteren. Bezoek de website van Bas Fontein voor een indruk van zijn werk.
 
Luc Fierens is visueel dichter en collage kunstenaar. Hij is bovendien de meest actieve mail-art kunstenaar in het Nederlandse taalgebied. Mail-art is een wereldwijd netwerk van veelal individueel opererende kunstenaars die kun werken middels het internationale postsysteem met elkaar uitwisselen. Sinds het begin van de jaren '80 werkte hij samen met talloze internationale kunstenaars. Bezoek de website van Luc Fierens voor een overzicht van zijn werk.

Entree: 10 euro / 5 euro voor vrienden, studenten, stadspashouders
Aanvang: 20:30 uur. Deur open: 20:00 uur.
Reserveren.

10 mei 2013: De bezette stad III: Bezette stad in kaart gebracht

Met: Henk van Houtum, Emile den Tex en Douwe Mulder, Jacqueline Schoemaker en m.m.v. Stanza (GB).

Bezette stad in kaart gebracht

Derde avond in de reeks 'Bezette stad', een serie interdisciplinaire programma’s waarin we onderzoek doen naar de bezette stad, bezetting van de stad en de rol die kunst, literatuur en in het bijzonder de poëzie hierin spelen.

Tijdens Bezette stad #3 gaan we in op de rol van de geografische kaart en het concept van 'mapping'. De kaart maak je tegenwoordig zelf. Mobiele map-apps helpen je van A naar B, maar tonen je ook een persoonlijke stad: in welk café zitten je vrienden? Het wekelijkse hardlooprondje kun je 'mappen' en delen. Deze kaarten deel je echter niet alleen. Alle data die gebruikers invoeren worden opgeslagen en voor een andere vorm van ‘mappen’ ingezet, het in kaart brengen van consumptiepatronen, levensstijlen en gezondheidsprofielen. De vraag op deze avond is hoe we dit 'mappen' moeten begrijpen. Ook willen we een blik werpen op de wijze waarop kunstenaars ons denken hierin verder kunnen brengen. Voorbeelden zijn de Britse kunstenaar Stanza of werkgroepen van het Utrechtse bureau Casco, die onderzoek deden vanuit een kritische cartografie.

copyright by stanza

De kritische cartografie leek, vanaf de jaren 1990, succes te hebben met het openbreken van de kaart voor een breder publiek. Het medium kon mede door digitale open-sourcemiddelen niet langer alleen worden opgeeïst door stadsplanners en academische cartografen. Dit bood nieuwe mogelijkheden voor het gebruik van de kaart maar leidde tegelijk tot ongekende inbreuk op de privacy en tot nieuwe machtsverhoudingen. Het huidige politieke debat rond veiligheid, surveillance en privacy laat dat helder zien. Levens van burgers in de digitale en fysieke ruimte worden door bedrijven en overheid veelvuldig in kaart gebracht. Data uit apps die burgers zelf aanleveren wordt daarvoor ingezet. Datasystemen worden gekoppeld, en deze technieken commercieel uitgebaat, waardoor betekenissen van het private en publieke domein verschuiven of zelfs transformeren. Bovenstaand voorbeeld illustreert hoe nieuwe vormen nieuwe problemen kunnen voortbrengen. Er is daarom reden tot een voortgaand onderzoek naar de mogelijkheden die alternatieve kaartproducties bieden. Op deze avond zal het onderzoek zich focussen op kunst, literatuur en poëzie. Belangrijkste vraag is daarbij hoe de kunsten een alternatieve 'mapping' kunnen leveren voor het in kaart gebrachte leven van de hedendaagse stadsbewoner.

Henk van Houtum zal de kritische cartografie als discipline in een lezing aan het publiek introduceren, en op basis hiervan een analyse geven. Hij is als politiek geograaf verbonden aan de universiteit van Nijmegen. Jacqueline Schoemaker (onderzoeker, schrijver en redacteur), die in haar werk De ongedeelde stad een poging tot mapping van de gecontroleerde stad deed, zal ingaan op de literaire mogelijkheden die deze exercitie bood. Dichter Emile den Tex is erop uit gestuurd om de gecontroleerde stad in kaart te brengen en tot dichtwerk te verwerken. Verder zal het werk van de Britse kunstenaar Stanza besproken worden. Deze kunstenaar verhoudt zich al sinds 1987 tot de publieke ruimte, en heeft veel werk gemaakt op basis van videosurveillancetechnieken. Stanza zal zelf, op afstand, een toelichting op zijn werk verzorgen.


Entree: 10 euro / 5 euro voor vrienden, studenten, stadspashouders
Aanvang 20:30 uur, deur open 20:00 uur
Reserveren kan hier.