Vrijdag 6 nov. 2015: The Offense of Poetry

Discussieprogramma n.a.v. de eerste Hans Groenewegenlezing door Anneke Brassinga

Met: Yra van Dijk, Maarten van der Graaff, Erwin Jans & Ton Naaijkens

Hans Groenewegen (1956-2013) was een poëziecriticus met een geweten. Tijdens zijn universitaire opleiding deed hij actief mee in de Nederlandse Christen-Studenten Vereniging (NCSV), waar hij dromen trachtte te verwerkelijken die waren gevoed door een autonoom religieuze opvoeding. Voor solidariteit en gelijkheid ging hij in dialoog met DDR-burgers, en hij trachtte Marx te verenigen met de Bijbel.

Begonnen in de jaren tachtig bij het communistische volksdagblad De Waarheid zag hij in 1989 als ‘onze correspondent in Berlijn’ voor zijn ogen de Muur vallen. Hoe diep dat ingreep in wat hij voor zekerheden hield, bewijst Groenewegens reportageboek Hete herfst aan het begin van een ijstijd uit 1991. Zonder zijn maatschappelijke engagement te verliezen richtte hij zich vervolgens op literatuur, en dan vooral op poëzie.

Als literair criticus was Groenewegen onvermoeibaar, een allrounder in genres en poëtica’s en periodes. Zijn programma is op vele plaatsen op te delven, ook in zijn laatste, onvoltooid gebleven essays die postuum zijn gebundeld in De lezer: ‘Geschiedenis is de voortgang van het gesprek met de doden. Als we hen niet meer horen, hen niet meer willen overtuigen, door hen niet meer overtuigd willen worden, is aan de geschiedenis een einde gekomen.’

Met zulke empathische en arbeidsintensieve principes voegt Groenewegen zich in de traditie van T.S. Eliot en van grote lezers uit eigen land als Fens en Vogelaar. En van zijn voorbeeld Walter Benjamin, de belaagde intellectueel voor wie het verleden nooit afgesloten is maar door eingedenken steeds tot leven gebracht kan en moet worden.

Groenewegen zag een weinig spectaculair technisch detail bij voorkeur niet over het hoofd. En hij deed liever verslag dan dat hij oordeelde. Citeren vond hij al een reductie. Voorkeuren had hij zeker, maar hij vond het niet bijster interessant ze nog uit te spelen. Polemisch was hij slechts tegenover de luiheid van lezers die, met rituele onredelijkheid, niet direct toegankelijke gedichten belachelijk maakten.

Zijn bijna ambachtelijke manier van lezen gaf Groenewegen de naam van een integer en deskundig criticus. Inmiddels wekt zijn aanpak, inclusief tastende stijl, ook de indruk uit te sterven.

Door middel van een tweejaarlijkse Hans Groenewegenlezing willen we proberen traag lezen en denken, met opschorting van een oordeel, levend te houden. Uitgaand van de essays zal een gereputeerde auteur trachten de mogelijk- en onmogelijkheden na te gaan van Groenewegens idealen, die van samenleving en literatuur liepen en weer terug. Daags erna gaan dichters en denkers hierover dan in debat.

Aangezien Groenewegen zowel dichters uit België als uit Nederland besprak, zal de lezing worden gehouden in Amsterdam (Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen) én Gent (Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde). In die twee steden vinden ook de debatten plaats, bij Stichting Perdu en het Poëziecentrum. De spreker zal afwisselend uit Nederland en België afkomstig zijn.

- 5 nov vanaf 16.30 uur lezing door Anneke Brassinga in de KNAW te Amsterdam (voor meer info, zie www.knaw.nl)
- 6 nov vanaf 20.30 uur discussieprogramma in Perdu te Amsterdam
- 13 nov vanaf 20 uur lezing door Anneke Brassinga in de KANTL te Gent (voor meer info, zie www.poeziecentrum.be)
- 14 nov vanaf 14 uur discussieprogramma in het Poëziecentrum te Gent (voor meer info, zie www.poeziecentrum.be)

In november 2015 wordt het spits afgebeten door de recentste P.C. Hooftprijslaureaat Anneke Brassinga. Haar stellingen zullen tegen een kritisch licht worden gehouden door Ton Naaijkens, Yra van Dijk en Maarten van der Graaff (Amsterdam) en door Piet Gerbrandy, Yves T’Sjoen en Marjoleine de Vos (Gent). Erwin Jans leidt het gesprek in Perdu, Marc Kregting verzorgt de moderatie in het Poëziecentrum.

Bij die discussiebijeenkomsten zal Groenewegens postume boek De lezer. Van poëzie en mystiek, waaraan hij vanaf 2006 structureel was gaan werken, voor het eerst te bewonderen zijn.

Zo kan hopelijk de aandacht voor poëzie en poëziebeschouwing blijven bestaan – tegen de achtergrond van ongelijkheid door politieke, maatschappelijke en mediale ontwikkelingen die de actualiteit van Marx’ denken veeleer bevestigen dan ontkennen.

Het organiserend comité:
Frans Budé, Koen Hilberdink, Marije Koens, Marc Kregting, Anne Marijke Spijkerboer, Martijn Stronks, Carl De Strycker

Met steun van de TaalUnie

Toegang gratis
Deur open: 20.00 uur
Aanvang 20:30 uur.
Reserveren via de website van Perdu

Vrijdag 30 okt. 2015: Onmogelijke scenario's

Hoe onmogelijk is onmogelijk? Verschillende schrijvers schreven in opdracht van tijdschrift DW B een onmogelijk scenario, de Theatertroep voert ze in Perdu op deze avond uit.

Met: Maud Vanhauwaert, Dick Tuinder & De Theatertroep

Wanneer noemen we een scenario 'onmogelijk'? Als een scenario onmogelijk blijkt te zijn, is dat dan een reden om het af te schrijven? Moet er geen vrijplaats komen in onze literatuur, een toevluchtsoord voor alle scenario's die nooit de werkelijkheid kunnen halen? Gedreven door die vragen vroeg Maud Vanhauwaert voor het nieuwe nummer van de DW B (Vlaams tijdschrift voor literatuur) enkele schrijvers om een onmogelijk scenario te schrijven. Ze kregen de vrijheid om zowel het begrip 'scenario' als 'onmogelijk' op een hoogst eigen manier te interpreteren. Ze gaf hun ook een aantal regels mee die ze naar hartenlust konden hanteren, parodiëren of negeren. De opdracht genereerde heel verschillende teksten.

Deze avond gaat toneelgezelschap De Theatertroep de uitdaging aan twee onmogelijke scenario’s toch uit te voeren.

Dick Tuinder leidt de avond uitgebreid in, na afloop is er een gesprek geleid door Maud Vanhauwaert. 

Dick Tuinder is een Nederlands beeldend kunstenaar, schrijver en filmregisseur. Hij studeerde in 1988 af aan de Rietveld Academie in Amsterdam. In 1991 was hij een van de oprichters van de videokunstenaarsgroep Park4DTV waarin hij actief bleef tot op heden. Zijn laatste lange film ‘Afscheid van de maan’, een ‘’hippe komedie over de jaren 70’’ werd genomineerd voor de Tiger Award op het Internationaal Film Festival Rotterdam in 2014.

Maud Vanhauwaert is schrijver en tekstperformer. Haar debuutbundel Ik ben mogelijk verscheen in 2011 bij Querido en kreeg de Vrouw Debuut Prijs. In 2014 verscheen Wij zijn evenwijdig. Daarmee won ze de Publieksprijs van de Herman De Coninckwedstrijd voor het mooiste gedicht. Maud werd finalist van het Wereldkampioenschap Poetry Slam (2012) en van het Leids Cabaret Festival (2014). Maud behaalde een masterdiploma Taal-en Letterkunde (aan de UA) en een masterdiploma Drama aan het Conservatorium van Antwerpen, waar ze nu zelf docent is. Ze is kernredacteur van het literaire Nederlandstalige tijdschrift Dietsche Warande & Belfort (DW B), en verzorgt vaak presentaties en workshops op maat. In januari ging Maud in première met haar eerste avondvullende solo-voorstelling 'Het is de moeite'.

De Theatertroep is een collectief van tien toneelspelers met een herkenbare speelstijl waarin de mechaniek van het ‘theatermaken’ wordt blootgelegd. De Theatertroep gaat voortdurend op zoek naar nieuwe vormen van theatermaken, nieuwe locaties om te spelen en nieuwe verbindingen met andere kunstdisciplines. Zij doorspit met regelmaat het rijke aanbod aan klassieke en moderne toneelliteratuur, maar duikt even gretig in de geschiedenis van de film, de beeldende kunst, het cabaret en de sketchshow en schrijft daarnaast zelf nieuw repertoire. Hun voorstelling 'Vaudeville' werd door de jury verkozen tot de meest karakteristieke voorstelling van de Parade 2015.

Het literaire tijdschrift DW B is een creatief laboratorium voor literatuur en de kruisbestuiving met beeldende kunst, fotografie, architectuur, theater … Het is oud van dagen, maar jong van geest, en verschijnt zowel op papier, als op het podium en het web. Door literatuur en andere kunsten met elkaar in contact te brengen, hoopt het tijdschrift elk van die kunsten tot een voortdurende staat van vernieuwing en verwondering te brengen.

Aanvang 20.30 deuren open 20.00
Entree 7 / 5 euro (met kortingspas)
Reserveren kan via de website van Perdu

woensdag 21 okt. 2015: Multiple Adaptations

Van gedicht naar gedicht, van gedicht naar beeldende kunst

afbeelding: Ning Zhi

Dit programma is mede mogelijk gemaakt met steun van het VSBfonds.

Met: Maartje Smits, Sofie Sun & Yi Lai

Zes Chinese kunstenaars kozen zes Nederlandse dichters (H.H.ter Balkt, Hans Faverey, Chr.J. van Geel, Gerrit Kouwenaar, M. Vasalis en Ellen Warmond, in vertaling van Maghiel van Crevel en Ma Gaoming) als inspiratie voor even zoveel beeldende werken (schilderijen en tekeningen). Zes Nederlandse kunstenaars maakten zes monumentale werken, geïnspireerd door het werk van de bekende hedendaagse Chinese dichter Yu Jian. Ter gelegenheid van de gezamenlijk expositie van deze werken in SBK KNSM/ Bagagehal
( KNSM-laan 307-309) organiseert Perdu een avond onder de titel Multiple Adaptations: van gedicht naar gedicht, van gedicht naar beeldende kunst

Op deze avond onderzoekt Perdu het uitwisselingsproces tussen de geselecteerde Chinese en Nederlandse werken, tussen woord en beeld. De Chinese dichter Yi Lai maakt nieuwe poëzie op basis van de werken van de Chinese kunstenaars, vertaald door Geoffrey Smits. Dichter en visueel kunstenaar Maartje Smits maakt ook nieuw werk op basis van de tentoonstelling. Sinoloog Sofie Sun geeft een beschouwing over de receptie van hedendaagse Nederlandse poëzie in China en vice versa.

Yi Lai (pseudoniem van Zeng Wei; 1976, Zhijiang) heeft een bachelor in informatica en promoveerde in de vergelijkende literatuur en wereldliteratuur. Momenteel is hij verantwoordelijk voor het universiteitsblad van Central China University, zijn Alma Mater. Hij begon met publiceren tijdens zijn studentenjaren en was deel van een generatie die doorbrak via internet aan het begin van de jaren ’90. Hij verwierf nationale bekendheid en zijn werk verscheen regelmatig in de gedrukte en digitale media. Tien jaar geleden trok hij zich plotseling en vrijwillig terug van het internet en publiceerde uitsluitend in Pictographic, een kleine jaarlijkse uitgave die werd opgericht in Hubei en dat nog steeds bestaat met een groeiende nationale reputatie. Yi Lai is er van overtuigd dat goede poëzie geadresseerd is aan een kleine groep vrienden in plaats van een massapubliek. Pictographic ontstond dan ook vanuit een kleine groep bevriende dichters, die nog steeds regelmatig bij elkaar komen om elkaars werk te bekritiseren en daarvan jaarlijks een selectie publiceren. Pictographic verwijst naar een verlangen naar de oude tradities, aangezien de Chinese taal zich heeft ontwikkeld vanuit pictografische tekens. Desondanks is het werk van Yi Lai’s poetry alles behalve traditioneel. Hij maakt gebruik van de klassieke Chinese voorbeelden, maar voornamelijk om literaire conventies te bevragen en om kritiek te leveren op gevestigde ideeën.

Sofie Sun (1986) is literair vertaler en onderzoeker aan de Universiteit Leiden waar zij op dit moment haar proefschrift over Nederlandse literatuur in Chinese vertaling (1917-2010) afrondt. In 2014 verscheen van haar hand het boek Drugs for the mind: censorship in China.

Maartje Smits (1986) is dichter en beeldend kunstenaar. Ze studeerde Beeld & Taal aan de Rietveldacademie en Design aan het Sandbergh Instituut.Haar debuutbundel Als je een meisje bent zal verschijnen bij De Harmonie.

Van 18 oktober tot 1 november 2015 zijn de werken van de Chinese en Nederlandse kunstenaars te zien in SBK Amsterdam KNSM. Op 18 november is er aldaar een feestelijke opening van de tentoonstelling met voordracht en performances van 15.00 tot 18.00

Deur open: 20:00, aanvang: 20:30
Entree: € 7/5 met kortingskaart
Reserveren kan via de website van Perdu

Vrijdag 16 okt. 2015: Twee Dichters IV - Eva Gerlach & Hans Tentije

Met: Eva Gerlach & Hans Tentije

Twee stemmen, twee oeuvres, twee ritmes krijgen de tijd om tot klinken te komen. Een langdurige onderdompeling in de stroom van het werk van één dichter. En dan, na een pauze, nog eens. Na afloop van de voordrachten is er ruimte voor een nagesprek tussen beide dichters en met het publiek. In deze editie zullen Eva Gerlach en Hans Tentije uit hun werk voordragen.

Eva Gerlach (1948) is dichter en vertaler. Haar debuut Verder geen leed (1979) werd direct bekroond en in 2000 ontving ze de P.C. Hooftprijs voor haar gehele oeuvre. Ook haar jeugdpoëzie werd lovend ontvangen: voor Hee meneer Eland (1998) kreeg ze de Zilveren Griffel en Nienke van Hichtumprijs. Begin 2015 verscheen in samenwerking met Sasja Jansen, Alledaagse ergernissen (poëzie en proza bij foto's van Bianca Sistermans) en binnenkort verschijnt Roodkapje verduisterd, poëzie van Eva Gerlach, Annemarie Estor en Piet Gerbrandy bij een reeks Roodkapje-schilderijen van Marianne Aartsen. In het voorjaar van 2016 zal de bundel Ontsnappingen verschijnen.

Hans Tentije (1944) is dichter en leerkracht. Hij debuteerde in 1975 met Alles is er. In 1979 ontving hij de Van der Hoogtprijs en de Herman Gorterprijs voor Wat ze zei en andere gedichten. In 2005 werd de bundel Deze oogopslag bekroond met de Guido Gezelleprijs van de stad Brugge. Zijn laatste publicaties zijn Als het ware (2010) en Gissingen, gebeurtenissen (2013). In november zal Hoe het komt verschijnen bij Uitgeverij De Harmonie.

Zaal open: 20:00, aanvang programma: 20:30
Entree: € 7/5 (met kortingskaart)
Reserveren kan via de website van Perdu

Vrijdag 9 okt. 2015: Vers van het Mes XXXV

Met: Maaike de Wolf, Johan Reyniers, Anton Steen & Anna Mikhailova

Vers van het Mes is geen poetry slam, geen open podium, geen wedstrijd. De deelnemers Maaike de Wolf, Johan Reyniers en Anton Steen krijgen de tijd en de gelegenheid zich uitgebreid te presenteren. Dit doen ze middels poëzievoordrachten en het uitspreken van een poëtica over hun werk, het poëzielandschap en hoe ze zichzelf daarin zien. We besluiten de avond met een muzikaal optreden van Anna Mikhailova.

Anna Mikhailova is componist, theatermaker, organist en koto-speler. Ze studeerde in Moskou, maar woont en werkt tegenwoordig in Nederland. In haar werk, waarin momenteel opera's een hoofdrol spelen, is het werk van de Situationisten een belangrijke factor; zij waren de wegbereiders van de revolte in Parijs in 1968.
Johan Reyniers is een bekend figuur in de theaterwereld. Hij begon zijn loopbaan in 1993 als dramaturg en directeur van het Leuvense Klapstuk en heeft sindsdien een indrukwekkende carrière uitgebouwd in het Nederlandstalige culturele veld. Momenteel is hij hoofd dramaturgie bij Toneelgroep Amsterdam. Reyniers schrijft echter niet alleen toneelteksten. In 2009-2010 bracht hij samen met fotograaf Thierry Lewyllie in vijf afleveringen een fotoroman uit, Dansaertstraat. Ook is hij actief als dichter. Hij publiceerde in het verleden enkele gedichten in Yang, De Gids en DWB.
Anton Steen (Kortrijk, 1963) studeerde filosofie en werkte achtereenvolgens als postbode, bibliothecaris, informaticus en lobbyist. Hij schrijft poëzie en essays. Anton Steen publiceerde in Kluger Hans en Streven.
Maaike de Wolf studeerde aan de Schrijversvakschool in Amsterdam en ontving in 2013 haar diploma in de afstudeerrichting poëzie. Ze schrijft gedichten, ultrakort proza en iets ertussenin. Eerder publiceerde ze poëzie in De Gids en Het Liegend Konijn.

Al sinds 2003 nodigt Perdu nog niet gedebuteerde dichters uit om uit eigen werk voor te dragen en te reflecteren op hun dichterschap. Dat gebeurt tijdens de programmareeks Vers van het Mes. Sinds de vijfentwintigste editie is deze serie een internationale reeks met afleveringen in Amsterdam en Gent, georganiseerd door Perdu, het Poëziecentrum en deBuren, ondersteund door de TaalUnie.

Zaal open: 20.00 uur
Entree: 7 / 5 euro (met kortingskaart)
Reserveren kan via de website van Perdu