Vrijdag 5 jun. 2015: De Dictator

Perdu onderzoekt de verhouding tussen literatuur en autoritaire macht

Met: Antoine de Kom & Matthijs Ponte

De verkiezingswinst van Desi Bouterse in Suriname is voor Perdu de aanleiding voor dit programma De Dictator. Antoine de Kom spreekt op vrijdag 5 juni in Perdu over zijn werk in verband met de Surinaamse politiek.

Heeft de naam van Desi Delano Bouterse een plaats in de poëzie? Na de overweldigende winst van Bouterse’s Nationale Democratische Partij bij de verkiezingen in Suriname, afgelopen maandag, wil Perdu de vraag naar de verhouding tussen poëzie en politiek concretiseren. Antoine de Kom reflecteert aan de hand van zijn poëtisch oeuvre op deze vraag in verband met de politieke situatie in Suriname. Welke poëticale problemen werpt de machtsuitoefening in Suriname voor hem op? De Kom is een dichter wiens werk – in bundels als Tropen (1991), De kilte in Brasilia (1995), Chocoladetranen (2004) en het meest recent het met de VSB-poëzieprijs bekroonde Ritmisch zonder string (2013) – veelal in het teken staat van het displacement tussen Nederland en Suriname.

Nederland is het geboorteland van De Kom. Zijn herkomst is Surinaams. De schrijver van Wij slaven van Suriname is zijn grootvader, Anton de Kom, die tegen de wil van zijn kleinzoon in door het regime van Bouterse als anti-koloniaal activist wordt gecanoniseerd. Dichter en activist Matthijs Ponte zal De Kom naar aanleiding van zijn lezing een interview afnemen. Ponte is mededirecteur van het poëziefestival Read My World, dat in 2014 aan de Caribische literatuur was gewijd.

Aanvang: 20:30 uur
Deur open: 20:00 uur
Entree: 7 / 5 euro (met kortingspas)
Reserveren kan via de website van Perdu

Vrijdag 29 mei 2015: Presentatie Terras #8

Met: Laurens van Krevelen, Guido Snel, Emilia Menkveld & Ton Naaijkens

Tussen nationale taal en minderheidstaal, tussen landen, tussen rede en waanzin: tijdschrift Terras wijdt nummer #8 Door de nacht, aan de grensovergang. Laurens van Krevelen, die voor deze editie van Terras nieuwe gedichten van Breyten Breytenbach vertaalde, spreekt over de verhouding van de dichter tot het Afrikaans en het nieuwe Zuid-Afrika. Guido Snel bespreekt het essay ‘Motor’ van Herta Müller in verband met het ruimtebesef in de Midden-Europese literatuur. Van de vele studenten aan de Utrechtse opleiding voor literair vertalen die aan het nummer bijdragen, spreekt Emilia Menkveld over haar werk aan Marisa Madieri’s ‘Herinneringen aan een exodus’, notities uit Fiume, het huidige Rijeka dat na de Tweede Wereldoorlog plots overging van Italië naar Joegoslavië, waarna de Italiaanse inwoners de stad moesten verlaten. Veel van die Italiaanse vluchtelingen (onder wie Marisa Madieri en haar familie) werden opgevangen in Triëst.

Aanvang: 20:30
Deur open: 20:00
Entree: 7 / 5 euro (met kortingskaart)
Reserveren via de website van Perdu

Vrijdag 22 mei 2015: Radicaal Huishouden # 3 - Het Huishoud­boekje

Perdu houdt huis in sociale conventies

Met: Han van der Vegt, Koen Haegens, Anja Eleveld & Pieter Hilhorst

Perdu vervolgt de reeks Radicaal Huishouden met het programma Het Huishoudboekje over alternatieve ideeën aangaande arbeid, inkomen en economie. Het programma staat in het teken van de vraag of het verband tussen werk en inkomen in de nabije toekomst houdbaar is. Hoe gaan we in onze huidige samenleving om met arbeid, de verdeling van geld en de restanten van onze verzorgingsstaat? Is ieder werk beter dan werkloosheid? En het onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen, ongeacht werk of opleiding, is dat een verre droom of een werkelijk denkbare voorziening, die ons zou emanciperen van de strijd om het bestaan?

Anja Eleveld, rechtsfilosoof aan de VU, en Koen Haegens, journalist van De Groene Amsterdammer, reflecteren op bovenstaande vragen en gaan gedurende de avond met elkaar in gesprek, onder leiding van Pieter Hilhorst. Han van de Vegt schrijft nieuw werk waarin hij de mogelijkheden van fictie aanwendt om onze al dan niet glansrijke toekomst te verbeelden. 

Anja Eleveld werkt sinds september 2012 als postdoc onderzoeker en docent bij de sectie sociaal recht aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Van 2006 tot 2012 was Anja Eleveld verbonden aan de Universiteit Leiden waar zij in 2012 promoveerde op een interdisciplinair onderzoek naar veranderingen in het Nederlandse socialezekerheidsrecht. Zij is geïnteresseerd in de invoering van het basisinkomen en heeft zitting in de Commissie van aanbeveling en onderzoek basisinkomen.

Koen Haegens is economisch redacteur van De Groene Amsterdammer. Daarvoor studeerde hij politicologie in Leiden en journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam. Hij schreef artikelen over uiteenlopende onderwerpen, van het financiële systeem en de veranderende arbeidsmarkt tot tijd verprutsen en de castinggeneratie. Als correspondent in Berlijn berichtte hij jarenlang voor De Groene en andere media over de wederopstanding van Duitsland en de oplaaiende eurocrisis. In 2012 verscheen bij uitgeverij Ambo zijn boek Neem de tijd, een zoektocht naar de wortels van het haastige nieuwe Nederland. Op dit moment werkt hij aan een nieuw boek.

Pieter Hilhorst is een Nederlands politicus, politicoloog, programmamaker en publicist. Als Vara-ombudsman kwam hij op voor mensen die in conflict kwamen met de overheid en vechtte hij tegen bureaucratische onverschilligheid en politieke verstarring. Van november 2012 tot en met maart 2014 was hij wethouder van financiën, onderwijs en jeugdzorg van Amsterdam.

Han van der Vegt is dichter, vertaler, essayist en schrijver van kinderboeken. Van der Vegt schrijft met name lange, verhalende gedichten. De grootste bekendheid heeft hij gekregen met Exorbitans, een sciencefictiongedicht over het gelijknamige ruimteschip, dat zowel in boekvorm (2006) als in de vorm van een ruimteopera op cd (in samenwerking met Jan Frans van Dijkhuizen, 2010) is verschenen. Zijn vijfde dichtbundel was De zeilen van de aarde (2010), met kortere, grotendeels wetenschappelijk georiënteerde gedichten. In 2010 kwam zijn eerste kinderboek, Het rode ei, uit, in 2014 het vervolg, Het zwarte ei.

deur open: 20:00 uur
aanvang: 20:30 uur
entree: 7 / 5 euro (met kortingspas)
reserveren via Perdu

Vrijdag 15 mei 2015: I.M. HH ter Balkt

Over en met de poëzie van H.H. ter Balkt

Met: Geert Buelens, Piet Gerbrandy, Maarten van der Graaff, Eva Gerlach, Maartje Smits & Mustafa Stitou

Op 9 maart jongstleden overleed dichter H.H. ter Balkt (1938 – 2015). In 1969 debuteerde hij als Habakuk II de Balker met Boerengedichten; vijfenveertig jaar later, in 2014, werd zijn poëzie verzameld in Hee hoor mij ho simultaan op de brandtorens. Maar liefst 1800 pagina’s sprankelende en diverse poëzie liet hij na: over het landleven, de stad, vaderlandse geschiedenis, McDonald’s en Ötziman. Zijn oeuvre is meermaals bekroond met belangrijke prijzen, zoals de Constantijn Huygensprijs (1998) en de P.C. Hooftprijs (2003).

Op deze avond eren zes dichters Ter Balkt met een voordracht van een persoonlijke selectie uit de verzamelde gedichten. Twee van hen, Geert Buelens en Piet Gerbrandy, verzorgen daarnaast ieder een lezing waarin zij verschillende aspecten van Ter Balkts oeuvre belichten. Daarnaast wordt de korte film ‘Weemoed en tieren’, die Barbara den Uyl over Ter Balkt maakte, vertoond. Wil Hansen, de bezorger van Ter Balkts verzameld werk, leidt de avond in.

    MIDDAG

    Bevend schrijf ik
    in vervreemd schrift
    scheve letters
    op dit wit papier.
    In de haard gloeit vuur.
    De klok vreet wreed de uren.

    Ik schrijf maar
    en schrijf,
    en word langzaam ontbonden
    in inkt en papier.

(Uit: Elektronen, 1953 - 1954)

Met dank aan De Bezige Bij die exemplaren van de verzamelde gedichten beschikbaar stelde aan de deelnemers. 

Geert Buelens (1971) is dichter, essayist, columnist en hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht. Zijn meest recente bundel Thuis (2014) werd genomineerd voor de Herman de Conickprijs. In zijn onderzoek richt Buelens zich op de wisselwerking tussen literatuur en samenleving. Hij publiceerde uitvoerig over Paul van Ostaijen, avant-gardepoëzie, nationalisme, en poëzie uit de Eerste Wereldoorlog.

    Piet Gerbrandy (1958) is dichter, classicus en poëziecriticus. Hij publiceerde een tiental dichtbundels, waarvan de laatste, Vlinderslag. Een beurtzang in 2013 verscheen. In 2009 promoveerde hij op het werk van H.H. ter Balkt en Jacques Hamelink met het boek De gong en de rookberg. Gerbrandy doceert klassiek en middeleeuws Latijn aan de Universiteit van Amsterdam en vertaalde Quintilianus’ De opleiding tot redenaar uit het Latijn. 

Maarten van der Graaff (1987) is dichter en redacteur van het online tijdschrift Samplekanon. Zijn debuutbundel Vluchtautogedichten (2013) waarin Ter Balkt samen met andere literaire vaders figureert, werd bekroond met de C. Buddingh’-prijs. Dood werk, zijn tweede bundel, verschijnt dit voorjaar bij Atlas Contact. 

Eva Gerlach (1948) is dichter en vertaler. Haar debuut Verder geen leed (1979) werd direct bekroond en in 2000 ontving ze de P.C. Hooftprijs voor haar gehele oeuvre. Ook haar jeugdpoëzie werd lovend ontvangen: voor Hee meneer Eland (1998) kreeg ze de Zilveren Griffel en Nienke van Hichtumprijs. Haar meest recente werk is het jeugdboek Overhoop (2013). 

Maartje Smits (1986) is dichter, beeldend kunstenaar en adjunct-hoofdredacteur van online magazine Hard//Hoofd. Ze studeerde Beeld & Taal aan de Rietveldacademie en Design aan het Sandbergh Instituut. Haar debuutbundel Als je een meisje bent zal verschijnen bij De Harmonie. 

Mustafa Stitou (1974) debuteerde in 1994 met de dichtbundel Mijn vormen. In 1998 verscheen een tweede bundel, Mijn gedichten. Het Scapino Ballet Rotterdam voerde een choreografie uit van Nanine Linning, op basis van enkele gedichten van Stitou. Varkensroze anzichten (2004) werd bekroond met de VSB Poëzieprijs.

Deur open: 20:00
Aanvang: 20:30
Entree: 7/5
Reserveren: Perdu

Woensdag 13 mei 2015: Preview Read My World 2015

over literatuur uit Zuidoost-Azië

Met: Chris Keulemans, Bernice Chauly & Kadek Krishna Adidharma

Read My World is het internationale literatuurfestival van Amsterdam. Voorbij de waan van de dag onderzoekt Read My World de grens tussen literatuur en journalistiek, tussen hier en daar – en vestigt de aandacht op alles ertussen. De eerstvolgende editie is op 1, 2 en 3 oktober 2015 in de Tolhuistuin in Amsterdam-Noord en heeft speciale aandacht voor journalistiek, literatuur en verhalen uit Zuidoost Azië.

Op 13 mei maken Bernice Chauly, schrijfster afkomstig uit Maleisië en Kadek Krishna Adidharma, blogger en vertaler uit Bali/Indonesië bekend welke namen er op de festivalshortlist van Read My World staan en wie er tijdens het festival van 1 t/m 3 oktober 2015 komen optreden. In een gesprek met moderator Chris Keulemans gaan zij tijdens de preview in op de totstandkoming van het programma en lichten zij hun selectie van auteurs, bloggers, spoken word artists en journalisten toe. Ook gaan Chauly en Krishna Adidharma in op de rol van literatuur in een regio die doorgaans buiten het Europese blikveld blijft. Wat zijn urgente thema’s voor een hedendaagse generatie auteurs/kunstenaars en hoe verhoudt hun werk zich tot een actualiteit van toenemende censuur (Maleisië) en groeiende openheid (Indonesië)?

Lees meer over Bernice Chauly en Kadek Krishna Adidharma op de website van Read My World.

Read My World komt voort uit een samenwerking van Perdu, SLAA en School der Poëzie.

Locatie: Tolhuistuin, Tuinhuis, Tuinhuisweg 1
Toegang gratis

Vrijdag 8 mei 2015: Radicaal Huishouden # 2 - De Spelbreker

Perdu houdt huis in sociale conventies.

Met: Maaike Meijer, Quinsy Gario, Chris Kraus, Joop Visser & Jessica van Noord

Wat gebeurt er wanneer schrijvers, kunstenaars en dichters spreken over onderwerpen die anderen liever stilhouden? Wat voor effect heeft deze houding op hun werk? Is de positie van spelbreker een strategie om jezelf uit een minderheidspositie te manoeuvreren? Of is het juist een strategie die resulteert in een minderheidspositie? Op deze avond spreken we met en over spelbrekers.

De laatste jaren is er een hernieuwde belangstelling voor de romans van de Amerikaanse kunstenares Chris Kraus, zoals I Love Dick en Torpor. Eerstgenoemde verschijnt, bijna twintig jaar na het origineel, binnenkort in het Nederlands. Haar werk scheert langs het confessionele en wordt vaak weggezet als hysterisch en té biografisch. In haar werk fileert Kraus genadeloos de positie van de vrouw binnen zowel de kunstwereld als in persoonlijke relaties. Voor deze avond levert ze een videobijdrage aan waarin ze dieper ingaat op de dichteres Hannah Weiner, de scheiding tussen het privé- en het publieke domein en de wijdverbreide verwachting dat (vrouwelijke) kunstenaars zich aantrekkelijk presenteren in hun werk en daarbuiten.

Literatuurwetenschapper Maaike Meijer spreekt over spelbrekers in het literaire veld. Een bekend voorbeeld is de dichter Emily Dickinson wiens keuze om weinig direct sociaal contact aan te gaan lang is geïnterpreteerd als een terugtrekken uit de wereld en wiens poëzie eveneens op die manier geïnterpreteerd is. Ook andere schrijvers hebben dergelijke 'terugtrekkende' bewegingen gemaakt - of maken die, zoals M. Vasalis, Marie Kessels, Elena Ferrante, of Fritzi Harmsen van Beek. Wat is het effect van deze weigering zich te mengen in het literaire establishment op de vorm en receptie van hun werk? Het accent ligt in deze lezing op het werk van de multikunstenaar F. Harmsen van Beek

Kunstenaar en dichter Quinsy Gario wordt door veel mensen gezien als de persoon die eigenhandig het fijne familiefeest van Sinterklaas heeft verpest; als spelbreker pur sang. Maar als spelbreker heeft hij eindelijk de hoognodige publieke discussie over racisme in Nederland op gang weten te brengen. Minder aandacht is er voor het feit dat Gario het aanzwengelen van deze discussie altijd als onderdeel van zijn kunstpraktijk heeft beschouwd, en dat hij al jaren onder het pseudoniem T. Martinus als dichter actief is. Op deze avond presenteert hij een aantal van zijn nieuwe gedichten en spreekt hij een kleine poëtica uit.

Joop Visser kunnen we misschien wel de eerste protestzanger van Nederland noemen. Maar zoals het een spelbreker betaamt is zijn werk nooit helemaal in een genre te plaatsen. In 1961 begon hij met bijtende, maar vooral dromerige liedjes onder de naam Jaap Fischer. Uit afkeer voor zijn groeiende populariteit stopte hij in 1964 om vanaf 1976 opnieuw te beginnen onder de naam Joop Visser. Bekende titels van hem zijn "De Volkskrant is een kutkrant" en "Heineken is een harddrugdealer" Te zwartgallig en sarcastisch om echt een hele generatie te veroveren, vond zijn werk sindsdien een kleine maar trouwe aanhang. Daarnaast houdt Visser alles in eigen hand; zijn muziek komt uit in eigen beheer. Sinds 2004 vormt hij een zangduo met Jessica Noord en op deze avond zullen zij samen bekende en minder bekende nummers uit hun repertoire ten gehore brengen.

De reeks Radicaal Huishouden biedt een dwars zicht op bestaande verhoudingen. Hoe kunnen normen worden doorbroken en alternatieven worden vormgegeven in kunst, politiek en samenleving? Van persoonlijke relaties tot het samenleven in gezin, stad en Europa. Hoe richt je een huishouden in als de vierentwintiguurseconomie constante inzetbaarheid van je verlangt? Hoe kunnen spelbrekers de regels van de kunst veranderen? En als Europa steeds meer op slot gaat, hoe stellen we ons dan een inclusieve maatschappij voor? We nodigen dichters, kunstenaars, activisten en filosofen uit om samen nieuwe vormen te verkennen.


Zaal open: 20.00 uur
Entree: 7 / 5 euro (met kortingspas)
Reserveren kan via de website van Perdu